Evvela arazi safsatası neymiş neyi duyuyorum diyenler olacaktır ki aslında o arazi safsatası değil lakin yapay dilcilere yönelik kullanım şekli yüzünden o safsataya arazi safsatası dedik. Peki nedir arazi safsatası? ve yapay dilcilere neden arazi safsatası yapılır? bundan bahsedelim.
Safsatayı tanıyalım
Yapay dil yapan birisinin dil yaptığını öğrenen birisi şu soruyu sorabilir; “devlet mi kuracaksınız?” işte bu bir arazi safsatasıdır sadece yapay değil doğal dillere karşı da yapılır. Sanki bir dilin illa ki bir ülkeye sahip olması gerekmiş gibi bir algı oluşturulur ki bu algı tamamıyla yanlıştır. Şimdi ispat ediyoruz
Toprak parçası ve dil ilişkisi
Evvela bir dilin bir toprak parçasına ait olması yahut resmi olması gibi gereklilikler yoktur. Misal almanca sadece Almanyada konuşulmuyor konuşan 3 farklı ulus(isviçre, Almanya, Avusturya) var. ABD’de de ana dili almanca olanlar var lakin ABD’nin resmi dili almanca değil. Yani bir dil illa ki bir ülkenin resmi dili olmak zorunda değildir yahut bir toprak parçasına bağlı olmak zorunda değildir. Dünya üzerinde binlerce azınlık dili var ve devletleri yok misal. Hatta daha çarpıcı örnek verelim; Meksika resmi dili ispanyolca lakin ülkenin yerlilerinin dili nahuatl yani aztek dilini kullanan 2-3 milyon kişi var. Aztekler zamanla ispanyollaşsa da ABD’nin kızılderelilere yaptığı gibi %99 oranında bir kıyımdan geçmemişler bugün aztek kökenli de hem kendi dilini hem ispanyolcayı bilir. Ülkenin yerlisi yani ama gidipte biz aztekçe konuşan ülke kuracağız demezler. Dünyada birçok kavim var bu şekilde dilleri yaşadığı halde farklı ülkeleri olmayan ki olmak zorunda da değildir. Pekala mevcut ülkeleri yeteri kadar güçlüyse o ülke bünyesinde yer almaya devam ederler. Yahut bir ülkenin resmi dili mutlaka olmalı diye bir şey de yoktur. ABD gibi örneklerde ezici çoğunluğun dili neyse o dil ülke çapına hakimdir. Bununla birlikte ABD’de hayatı boyunca ispanyolca konuşup yaşayan insanlar var ve resmi işlerde de sıkıntı çekmiyorlar. Diğer taraftan ingilizce bugün tüm dünyaya yayılmış bir dildir yani bir toprak parçasına aidiyet mecburiyeti kalmamıştır. Her ingilizce konuşan ingiltere vatandaşı da değildir ABD, avustralya, kanada ingilizceleri birbirinden farklıdır telafuz bakımından. Bu gayet normal bir şeydir dil yayıldıkça yeni şekiller alır. Arapça, latince bu yollardan geçti günümüzde ingilizce ve ispanyolca geçiyor.
yani neymiş? bir dilin illa ki resmi olmasına gerek yokmuş, bir devlete sahip olmasına gerek yokmuş. Bunu anladık mı? anladık. O zaman yapay diller ve araziye geçelim.
Yapay diller ve arazi
Dil demek kültür demek yapay diller de bir kültürdür bunu biliyoruz peki yapay dillerin devletleşmesi mantıklı mı? hayır tamamen zırva. Hiçbir yapay dil resmi dil vasfına kavuşabilecek kadar bir arazi parçasına yayılamamıştır. Bir arazi parçası olacakta, kendi kendine yetecekte, o arazi parçasında insanlar yapay dilleri ana dil olarak öğrenecekte bu ne demek biliyor musunuz? en az 200 sene demek ve süreklilikte lazım. Bu hayale yaklaşabilen esperanto oldu o da belçikanın birkaç kasabasında ve devamı da gelmedi çünkü adamların ana dili fransızcaydı. Çevredeki kültürlerin gelenek ve göreneklerini taşıyorlardı. Devam ettiremediler çünkü dediğimiz gibi sen yapay dilcisin ve doğal dilin kültür oluşturma hızı daha yüksektir bir de yanı başında Fransa ve Almanya gibi sanat, felsefe, edebiyat üretme makineleri varken ne resmi dili kardeşim? Yani yapay diller bir toprak parçasına sahip olmak ve orayı elinde tutmaktan uzaktır zaten hiçbir yapay dilci de bir toprak parselleyeyim idare kurayım diye dil YAPMAZ!. Peki ne yapar?
Dünyada ortak yardımcı dil olmak için yapar, sadece sanat amaçlı yapar. Sanat dedik demi kübist tarzda çizim yapan ressamlar için bir ülke diye birşey kulağa mantıklı geliyor mu? gelmiyor. yahut rock müziğin resmi müzik olduğu vatandaşlarında rock’çı olduğu bir ülke hiç olur mu? olmaz elbette. rock müzisyen ülkesi, kübist ressam ülkesi diye ülke nasıl yoksa yapay dilci ülkesi diye bir ülke de aynı şekilde olamaz.
Peki yapay diller baskın kültür oluşturabilir mi?
Hiçbir yapay dilciye kültür dayatması yapamazsınız her yapay dilci özgür bir birey olduğu için onları zorla bir gelenek ve görenek sistemine adapte edemezsiniz çünkü yapay dilciler cahil değildir eğitimli kişilerdir. Eğitimli kişileri koyun sürüsü gibi yönlendiremezsiniz elinizde patlar. Yani yapay dillerin kültürleri kendiliğinden oluşacak kardeşim bu iş böyle. Peki kendi kendine baskın bir kültür için ne kadar süre gerekir? 10-20 senede olmaz evvela. yüzlerce yıl gerekir. Tabii ki asırlar sonrasında ne olacağını hiçbirimiz kestiremeyiz. Zaten hiçbir yapay dilci de bunu hesaplamaz. Misal Tolkien elfçeyi bir dünya dili diye tasarlamamıştır. lakin bundan 1000 sene sonra ana dili elf dili olan insanlar olabilir ve bir elfistan kurabilir mi? kuramaz mı? bilemeyiz. neticede gelecek bizim elimizde değil. Yapay dil yapımcısı bir kültürün temelini atar evet ama bir ülke kesinlikle KU-RA-MAZ! çünkü zaten içinde doğduğu bir kültür mevcuttur ve bir ülke mevcuttur. Vatanımızı seven insanlarız ayrıca. Böyle safsatalar ancak deli saçması olabilir. Gelecek mi? onu bilemeyiz. 1000 sene sonra nomuli var olur da ne halde olur onu kontrol edebilmeye mecalimiz mi var misal? önemli olan nomulinin var olması. Gelecekte nasıl, nerede ve kimler tarafından konuşulacağını bilemeyiz. Bizim için ömür bir gündür o da yaşadığımız gündür. Yarını yarının insanları düşünsün.
