Ara

Ortak Yardımcı Dile Ne Kadar Yakınız?

Neden Esperanto Başaramadı?

  • – 20. asırdaki iletişimde tekel olan kuruluşlar haricinde sokaktaki sıradan insanların bir tık ile dünyaya kendini tanıtabileceği internet platformu yoktu. Var olan platformlarda bazı üniversiteler arası dosya gönderme platformlarıydı. Kaldı ki 1960’lara kadar o bile yoktu.
  • – Dünyada parayı elinde bulunduranların dillerinin ortak dil olması: Fransızca ve İngilizceyi konuşan para babaları doğal olarak dünya siyasetini de etkiler kaldı ki ülkeleri yönetenlerin her zaman zenginlerin adamları olması gerçeği yadsınamaz bir gerçektir. Sosyalist ülkelerde bile bu böyleydi. SSCB’nin, Çin’in önde gelen kurucuları basit bir tamirci, çiftçi değildi gazeteci, yazar, bürokrat ve asker geçmişleri vardı. Onların da ortak dil yapay olmalı derdi olmadı. Kaldı ki hitler zaten Esperantist katliamı yapmış, Stalin de Esperantistleri ajan olarak nitelendirmiştir.
  • – İngiltere ve ABD’nin dillerinin İngilizce olması ki bu ülkeler ticaret ve sanayi devleriydi, teknoloji devleriydi. Üzerinde güneş batmayan imparatorluk dilini de her kıtaya götürmüştü. Kaldı ki 21. yüzyılda da Amerika kültürünü pompalıyor yeterince ki doğal olarak ekürisi İngilizceyi de pompalamış oluyor. Coca Cola dünyanın her yerince Coca Cola diye yazılıyor. Adamlar İngilizceyi en minimal ölçüde bile hayatımıza sokmuş mu? sokmuş.
  • – İngilizcenin Esperanto’nun bir tık zor hali olması: gramer olarak İngilizce Esperantodan bir tık daha zordur. İngilizcede gerekli olan çoğunlukla kelime dağarcığıdır. Kaldı ki günlük hayatta kullanmanız gereken kelimelerle ana dili İngilizce olan ülkelerde gayet rahat yaşayabilirsiniz. Sonuçta Türkçesi çok zayıf olan biri fırına gittiğinde “ben ekmek almak” dediğinde herkes anlar. Amerikalı bir fırıncıya “I want bread” deyince o da anlar illa ki “I would like to buy a bread” kasmaya lüzum yoktur.

Üstteki sebepler yüzünden Esperanto’nun şansı yaver gitmedi diyebiliriz ki internet gelene kadar. Ne zaman internet çıktı her yapay dil gibi Esperanto’nun da şansı arttı. Peki şu an yeterli mi?

Ne Zaman ve Nasıl Ortak Bir Yapay Yardımcı Dile Geçilir?

1-) İngilizcenin evrim geçirmesi

İngilizce yıllar içinde kullanıla kullanıla Oxford’un temel İngilizcesinden apayrı bir dile evrilebilir. Bu dilde birçok milletin dilinden kelimeler olabilir. Hatta gramerinde de bir miktar değişim yaşanabilir.

2-) Bir kurul vasıtasıyla oluşturulacak ortak yapay dil

Günümüzde dünyadaki binlerce dilde mevcut olan kelimelerden haberdar mıyız? Evet. Hatta proto ön avrupa, proto slav, proto germen, proto semitik diller bilimsel incelemelerle oluşturuluyor mu? evet. Peki ortak bir dünya dili neden oluşmasın? sürüsüyle filolog, antropolog, ses bilimcinin olduğu Dünya gezegeninde bu gayet mümkündür. Üstelik sadece latin temelli değil birçok dilden parçalar alarak bu yeni dil oluşturulabilir.

3-) Yapay zekanın kendi kendine ortak yardımcı dil üretmesi

2. maddeye benzer bir şekilde lakin insan eli değmeden sadece makine kendi algoritmalarıyla bu dili yapabilir.

4-) Mevcut yapay dillerden birisi bu süreçte galip gelebilir.

Esperanto, İdo, İnterlingua gibi dillerin rüzgar leyhlerine esse ortak yardımcı dil olması meselesi. arkalarında büyük maddi destek olursa bu da imkansız değil.

5-) Büyük zenginlerden birinin yapay dil icat etmesi

Microsoft, Google gibi insanları tek bir kararlarıyla etkileyecek şirketlerin sahiplerinin yapay dil icat etmesi, etmesine ön ayak olması gayet tabii ki büyük etki yaratır. Facebook’un kurucusunun bir yapay dil yaptığını düşünün 1-2 ayda Esperantoyu güneş görmüş tereyağı gibi eritebilir öylesine başarılı olabilir ki birleşmiş milletler tarafından Esperanto yerine tavsiye de edilebilir. sonuçta günümüz dünyasının büyük zenginler dünyası olduğu gerçeği var.

Yani sözün özü şudur bir yapay dil illa ki olacaktır ve bu dil kendi kültürünü de oluşturacaktır. Mevcut yapay diller ve yapay dilciler de bu sürecin hızlanmasına katkıda bulunacaklardır. video kelimesinin tüm dünyada aynı manaya geldiği bir dünyada yaşıyoruz. Neden daha fazlası olmasın?

Bir yanıt yazın

Kategoriler

Son yorumlar