TARKÇA Yapay Dili
TARKÇA sürekli gelişen bir dildir. Gezegenimizde pek çok topraki ve göksel kültür mevcut olduğundan gezegenimizdeki diğer dillerden ve diğer yapay dillerden kelime almıştır.
Benim bu dilin yapımcısı olarak ana dilim Türkçe olduğundan evet Türkî bir dildir.
ORiJİNAL ALFABESİ
Büyük harfler:
Δ (Λ), ?, ?, ?, ?, Γ(Ғ), ?, G, Ğ, Ħ,I, İ (Î), Б, K, Ŀ, ⴸ, Ñ, ⵚ (Ô), ⵙ, P, R, S, Ş, Ƣ, U (Û), Ü, Ш, Y, Ƶ.
Küçük Harfler:
ä (â), ⵖ, ⴴ, ⵐ, q, ə (ê), f, g, ğ, ⵄ, ı, i (î), b, k, l, v, ñ, o (ô), ö, p, r, c, ç, d, u̯̯ (û), ü, w, ⵃ, ʒ.
LATİN ALFABESİ
Büyük harfler:
A (Â), B, C, Ç, D, E (Ê), F, G, Ğ, H, I, İ (Î), J, K, L, M, N, O (Ô), Ö, P, R, S, Ş, T, U (Û), Ü, V, Y, Z.
Küçük Harfler:
a (â), b, c, ç, d, e (ê), f, g, ğ, h, ı, i (î), j, k, l, m, n, o (ô), ö, p, r, s, ş, t, u (û), ü, v, y, z.
ÜNSÜZLER
b, c, ç, d, f, g, ğ, h, j, k, l, m, n, p, r, s, ş, t, v, y, z
Ünsüzlerin Sınıflandırılması
I. Sert ünsüzler: f, s, t, k, ç, ş, h, p
II. Yumuşak ünsüzler: b, c, d, g, ğ, j, l, m, n, r, v, y, z
RAKAMLAR
ʘ 0 sıtr,ㅏ 1 Vahd, ㄷ 2 İsi, ζ 3 Üre, Э 4 Für, 〦 5 Bek, 十 6 Sit, ǂ 7 Sebven, Φ 8 Sova, ν 9 Zuk, ㅏʘ 10 Vas
SAYILAR
10 Vas, 20 İsk, 30 Erk, 40 Fütr, 50 Bekr, 60 Sitr, 70 Setr, 80 Sora, 90 Zukr, 100 Vakr
11 Vaasvahd, 12 Vasisi, 13 Vasüre, 14 Vasfür, 15 Vasbek, 16 Vassit, 17 Vassebven, 18 Vassova, 19 Vaszuk
100 Vak, 200 İsi Vak, 300 Üre Vak, 400 Für Vak, 500 Bek Vak, 600 Sit Vak, 700 Sebven Vak, 800 Sova Vak, 1000 Tar
SIRALI SAYILAR
Sıralı sayılarda sayının sonuna “b – . – ” veya “ab – . -” getirilir.
Birinci Vahdab
İkinci İsib
Üçüncü Üreb
Dördüncü Fürab
Beşinci Bekab
Onuncu Vasab
DİL BİLGİSİ
Tark dilbilgisi açısından da kuvvetli bir lisandır. Bu bölümde Tark dilbilgisinin çeşitli bölümlerini tanıtacağız. Tark genellikle sondan eklemeli bir dildir. Tark dili alfabesi soldan sağa doğru yazılır. Toplam 29 adet harften oluşmaktadır.
İSİMLER (SİMİ)
VARLIKLARIN VERİLİŞİNE GÖRE İSİMLER
Özel İsim
Dünyada tek olan, diğer varlıklar içinde tıpa tıp bir benzeri olmayan varlıklara verilen isimlerdir. Örnek, Atatürk, Türkiye, Merkür, İstanbul, Tekir, Japonlar, İslamiyet, Küçük Ağa, Türk Dil Kurumu…
Cins İsim
Aynı cinsten, aynı türden olan varlıkların ortak isimleridir. Örneğin şekilleri, renkleri, boyutları
farklı bile olsa yazma işine yarayan cisimlere kalem denir. Örnek, kalem, ağaç, insan, ev, çocuk, sevgi, hüzün,
korku, heyecan…
MADDELERİNE GÖRE İSİMLER
Somut isim
Türkçede bazı sözcükler beş duyumuzun (görme, dokunma, işitme, koklama, tatma) “herhangi birisi ile” algılanabilen varlıkları karşılar. Böyle sözcüklere somut anlamlı sözcükler denir.
Örnek, Kalem, ağaç, sıcak, hava, Mehmet, su, toprak, yeşil…
Soyut isim
Türkçe sözcüklerin bazısı da beş duyumuzun “herhangi birisi ile” algılayamadığımız varlıkları karşılar. Böyle sözcüklere soyut anlamlı sözcükler denir. Bunların varlığını aklımız ve hislerimizlealgılayabiliriz.
Örnek, Allah, sevgi, neşe, hüzün, cesaret, güzellik, barış, korku, iyilik, şüphe
VARLIKLARIN SAYISINA GÖRE İSİMLER
Birleşik İsimler
Bir tek varlığı veya kavramı karşılayan isimlerdir. Örnek, çocuk, ağaç, ev, çiçek, kır, insan…
Çoğul İsimler
Tekil isimlere –ler, -lar çoğul eki getirerek onları çoğul isim yaparız. Örnek, çocuklar,
ağaçlar, evler, çiçekler, insanlar…
(Çoğul Eki “-tur, -tür”), (“-Y”) Bazı kelimelerde çoğul eki olarak “-y” harfi kullanılır. Çoğul son eki olan “-y” harfinin ardından sessiz harf geliyorsa “-y” harfi “-i” harfine dönüşürTopluluk ismi
Yapı itibarıyla tekil gibi görünen fakat anlamca birden fazla kavramı ifade eden isimlerdir.
Örnek, ordu, sürü, orman, sınıf, millet…
ZAMİR
A. Sözcük Hâlindeki Zamirler
1. Kişi (Şahıs) Zamirleri
İnsan isminin yerini tutan kelimelere kişi zamiri denir. Üç tekil, üç de çoğul olmak üzere toplam altı tane şahıs zamiri vardır:Kişi zamirlerinin sayısı sekizdir.
Zen: Ben
Ren: Sen
E: O (Eril)
Mi: O (Dişil)
Ni: O (Diğer O)
Zir: Biz
Rir: Siz
Etür: Onlar (Çoğul Eki “-tur, -tür”), (“-Y”) Bazı kelimelerde çoğul eki olarak “-y” harfi kullanılır. Çoğul son eki olan “-y” harfinin ardından sessiz harf geliyorsa “-y” harfi “-i” harfine dönüşür))
Miy: Onlar
Niy: Onlar
2. İşaret Zamirleri
Varlıkları göstererek onların isimlerinin yerlerini tutan zamirlere denir.
Tu: Bu
Zu: Şu
E: O (Eril)
Mi: O (Dişil)
Ni: O (Diğer O)
Tutur: Bunlar
Zutur: Şunlar
Etür: Onlar
Miy: Onlar
Niy: Onlar
NOT : “E, Mi, Ni” ve “Etür, Miy, Niy” kelimeleri hem kişi zamiri, hem de işaret zamiridir. Bu kelimeler insan isminin yerini tutuyorsa şahıs zamiri, insan dışı varlıkların yerini tutuyorsa işaret zamiridir. NOT : “Bu, şu, o” sözcükleri bir isimden önce kullanılıyor, o ismi etkiliyorsa bu sözcükler zamir olmaktan çıkar, işaret sıfatı olurlar. Kişi zamirlerinin ismin hallerinde çekimleri
Yalın Hal
Zen, Ren, E, Mi, Ni, Zir, Rir, Etür, Miy, Niy
Iyelik Hali
iyelik belirteçleri “ra” edatı ve “-im” son ekidir.
Türkçe Tarkça
Mehmet’in bilgisayarı Mehmetim saremun
Mehmet’in bilgisayarı Saremun ra Mehmet
-Re Hali (Yönelme)
Zenre, Renre, Ere, Mire, Nire, Zirre, Rirre, Etre, Miyr, Niyr
Çaka ((Ağaç/Ağaçlar) Bazı kelimeler hem çoğul hem tekidir.) (Y Çoğul eki=Yıgaç=Orman)
| Türkçe | Tarkça |
| Ormana | Yılgaça |
| Ağaca | Çakra |
-L Hali (Belirtme)
Zenl, Renl, El, Mil, Nil, Tutl, Zutl, Etül, Miyl (Miîl), Niyl (Niîl)
| Türkçe | Tarkça |
| Saati | Zaal |
-En Hali
Z’enn, R’enn, Een, Mien, Nien, Ziren, Riren, Eten, Miyen, Niyen
| Türkçe | Tarkça |
| Sayıda | Sar-e’n |
-Eç Hâli (Ayrılma/Çıkma)
Zeneç, Reneç, Eeç, Mieç, Nieç, Zireç, Rireç, Etüreç,Miyeç, Niyeç
| Türkçe | Tarkça |
| Kitaptan | Burteç |
Yanı Hali
Bu yanında halidir. Ve sadece ba- ön ekiyle belirtilir.
| Türkçe | Tarkça | Ba Eki | Anlamı |
| Orman | Yığaç | Baygaç | Orman Yanı |
| Üniversite | Vers | Bavers | Üniversitenin Yanı |
| Araba | Kuto | Bakuto | Arabanın Yanı |
| Ağaç | Çaka | Baçak | Ağacın Yanı |
3. Belgisiz Zamirler
Hangi adın yerini tuttukları açıkça belli olmayan zamirlerdir.
İsimlerin yerini belli belirsiz, kesin olmayacak şekilde tutan zamirlerdir. Hangi varlığın yerini tuttukları açıkça belli değildir. Bunlara belirsizlik adılı da denir.
En çok kullanılan belgisiz zamirleri şunlardır;
Türkçe
Kim, Kimi, Kimileri, Biri, Birileri, Başkası, Başkaları, Bazısı, Birçoğu, Bir takımı, Birkaçı, Birazı, Herkes, Hepsi, Hepimiz, Hiçbiri, Herhangi biri, Her biri, Şey,
Tarkça
Zin, Zinl, Zinly, Vahdu, Vahdy, Sarur, Sarutar, Anir, Vahdliv, Vahd ador, Vahdçam, Vahdvi, Kersak, İyear, İyezirar, Nirvahdar, Kerang vahdar, Ker vahder, Erp,
NOT Belirsizlik bildiren sözcükler bir isimden önce kullanılıyor, o ismi etkiliyorsa bu sözcükler belgisiz sıfat, bir ismin yerini tutuyorsa belgisiz zamir olur.
4. Soru Zamirleri
İsimlerin yerini soru yoluyla tutan sözcüklere soru zamiri denir.
Kim=Zin
Kimi=Zinl
Kimde=Zinen
Kimden=Zineç
Kime=Zinre
Kimin=Zinar
Hangi=Ang
Hangisi=Angl
Hangisinde=Anglen
Hangisinden=Angleç
Hangisine=Anglre
Hangisinin=Anglar
Ne=Nû
Neyi=
Neyde=
Neden=
Neye=
Neyin=
Nere=
Nereyi=
Nerede=
Nereden=
Nereye=
Nerenin=
Ne zaman=
Ne zamanı=
Ne zamanda=
Ne zamandan=
Ne zamana=
Ne zamanın=
Ne kadar=
Ne kadarı=
Ne kadarında=
Ne kadarından=
Ne kadarına/Ne kadara=
Ne kadarının
Nasıl=Gafe
Mı, Mi, Mu, Mü=Rı, Ri, Ru, Rü
NOT: Soru bildiren sözcükler bir isimden önce kullanılıyor, o ismi etkiliyorsa bu sözcükler soru sıfatı, bir ismin yerini tutuyorsa soru zamiri olur.
B. Ek Hâlindeki Zamirler
1.İyelik Zamiri
İsimlere eklenerek onların neye kime ait olduğunu belirten ekler “iyelik zamiri” olarak adlandırılır. Mesela Türkçedeki gelirim, gelirsin, geliriz gibi. Tarkça’da şahıs iyeliği vardır. Tarkça’da karşılığı -ar ekidir.
Zen zel’n-ar. Ren zel’n-ar anru? = Ben geliyorum. Sen geliyor musun?
-An(-N)=mek, mak, -Nar(‘Nr)=iyor, -Ar(-R)=um, üm, im, um, üm, -Ru= mı, mi, mu, mü
2.İlgi Zamiri
Cümlede daha önce geçmiş bir ismin ya da isim tamlamalarında tamlananın yerini tutan ek hâlindeki (-ki) -ka zamiridir. Bu zamir kendinden önceki kelimeye bitişik yazılır.
Zenarka: Benimki
Renarka: Seninki
Earka: Onunki (Eril)
Miarka: Onunki (Dişil)
Niarka: (Diğer O)
Zirarka: Bizimki
Rirarka: Sizinki
Eturarka: Onlarınki
